Ruimtelijke verkenning duurzaam gebruik ondergrond - diepe ondergrond

Image

Dit rapport biedt een overzicht van het bekende benuttingspotentieel van de diepe ondergrond, alsmede van het ruimtebeslag door bestaande mijnbouwactiviteiten. Tevens wordt geanalyseerd in hoeverre het technische benuttingspotentieel voldoende ruimte biedt voor toekomstige ontwikkelingen binnen de mijnbouwsector, en welke belemmeringen zich daarbij kunnen voordoen. De verwachte toekomstige vraag naar mijnbouwactiviteiten is afgeleid uit historische trends en scenarioanalyses van energiesystemen voor de periode 2030-2050. Deze studie beperkt zich tot mijnbouwactiviteiten op land en omvat een analyse van vraag en aanbod met betrekking tot aardgas, aardolie, aardwarmte, steenzout en de ondergrondse opslag van waterstof- en aardgas.

Conclusies

Deze verkenning brengt het ondergrondse potentieel van geselecteerde energiedragers, delfstoffen en de mogelijkheden voor ondergrondse gasopslag in Nederland in kaart. Tevens is onderzocht in hoeverre de geprognosticeerde vraag tot 2050 - zoals voorzien in verschillende energiescenario's - gedekt kan worden door het huidige en verwachte toekomstige aanbod. Daarbij moet worden benadrukt dat aangetoonde potentie niet automatisch betekent dat deze ook daadwerkelijk benut zal worden.

Belangrijkste bevindingen

Aardgas
De vraag naar aardgas blijft zeker tot 2050 bestaan. De binnenlandse productie stopt naar verwachting binnen 10-20 jaar. Tot 2040-2045 zal jaarlijks aardgas met een energie-inhoud van circa 200-400 PJ geïmporteerd moeten worden.

Aardolie
Hoewel de vraag afneemt, blijft aardolie tot 2050 relevant, met name voor industriële toepassingen. Nederland produceert slechts 1-2% van de eigen behoefte; op land wordt uit twee olievelden geproduceerd. Import van aardolie blijft essentieel.

Aardwarmte
Het potentieel is ruim voldoende om aan de geprognosticeerde vraag tot 2050 te voldoen, mits er ook een substantiële opschaling van aardwarmtewinning plaatsvindt. Belangrijke uitdagingen zijn hoge kosten, lange vergunningsprocedures en ruimtelijke beperkingen.

Steenzout en magnesiumzout 
De productie is stabiel en de bestaande vergunningen bieden voldoende voorraad tot 2050. Na 2040 is aanvullende ontwikkeling nodig. Magnesiumzout wordt momenteel slechts op één locatie (Veendam) gewonnen; uitbreiding verdient nader onderzoek.

Ondergrondse gasopslag 
De vraag varieert per soort gas. Vanaf 2030 wordt een sterke toename verwacht in de behoefte aan waterstofopslag in zoutcavernes en lege gasvelden. Technische en maatschappelijke haalbaarheid worden momenteel onderzocht. De ontwikkeling hangt mede af van de Europese waterstofmarkt en de beschikbaarheid van geschikte locaties. De vraag naar opslag van aardgas en stikstof neemt af richting 2050. Persluchtopslag wordt niet als cruciaal beschouwd en is daarom buiten beschouwing gelaten.